Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa çalışma ödeneği, İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında meydana gelen bir olanaktır.

Bu kapsamda genel ekonomik kriz, sektörel kriz, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerinde meydana gelen haftalık çalışma sürelerinin üçte bir oranında azaltılması yoluna gidilmesi veya sürekli olup olmadığının önemi olmaksızın bir işyerindeki faaliyetin kısmen veya tamamen en az dört haftalık süreyle durması halinde bu işyerinde üç ayı geçmeyecek şekilde sigortalı olarak çalışan çalışanlarına karşı çalışamadıkları bu süre için gelir desteğinin sağlanmasıdır.

Genel ekonomik kriz durumunda, ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların ülke ekonomisi ve buna bağlı olarak dolaylı yollarla işyerini etkilediği durumlardır.

Sektörel kriz durumunda, ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan veya dolaylı yollarla etkilenmiş olan sektörler ve bu sektörlerle bağlantılı olan diğer sektörlerdeki işyerlerinin etkilendiği durumlardır.

Bölgesel kriz durumunda, ulusal veya uluslararası olaylar çerçevesinde belirli bir şehir veya belirli bir bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak sarsılmasıdır.

Zorlayıcı sebepler işverenin kendi sevk ve idaresinden ortaya çıkmamış ve işverence önceden öngörülemeyen bunun sonucunda da düzeltilebilme imkanı bulunmayan ve bu nedenle geçici suretle çalışma süresinin kısaltılması veya tamamen ya da kısmen durması halidir. Bu kapsamda salgın hastalık, seferberlik, deprem, yangın, sel, heyelan gibi doğal afetlerle dış faktörlerden kaynaklanmış durumları kapsayan hallerdir. Bu kapsamda da Covid-19 (Koronavirüs) salgını zorlayıcı sebep olarak sayılabilecektir.

İşverenin Yerine Getirmesi Gereken Şartlar

İşveren genel ekonomik kriz, sektörel kriz, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebepler neticesinde işyerindeki çalışma saatlerinin en az 1/3 oranında azalması ya da bunun sürekliliğine bakılmaksızın işyerindeki faaliyetlerin tamamen veya kısmen en az 4 haftalık süreyle durdurulduğunu İŞKUR’a bildirmesi ve İŞKUR tarafından görevlendirilmiş müfettişlerce bu durumun doğruluğunun tespit edilmesi halinde işveren tarafından yerine getirilmesi gereken şartlar yerine getirilmiş olacaktır. Burada kısa çalışma ödeneğinin kullanılabilmesi adına işyerinden birden fazla işçinin çalışıyor olmasına gerek yoktur. Dolayısıyla tek işçi dahi çalıştıran işyerleri de bu imkândan yararlanabilecektir.

İşçinin Yerine Getirmesi Gereken Şartlar

Kısa çalışma ödeneğinin işçi tarafından yararlanılabilmesi için gerekli bazı şartlar vardır. Bu şartlardan ilk işçinin son 3 yıl içerisinde en az 450 gün prim gününü doldurmuş olması gerekmektedir. Ayrıca prim gün sayısının da son 60 günlük olan kısmının da kesintisiz olarak yatırılmış olması gerekir. Eğer işçi burada sayılmış olan prim ödeme şartını sağlamıyorsa ve bundan dolayı kısa çalışma ödeneğine hak kazanamıyorsa daha önce farklı sebeplerle kesilmiş olan son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süresi varsa kısa çalışma süresini geçmemek kaydıyla bu şekilde çalışma ödeneği ödenebilecektir.

Günlük kısa çalışma ödeneğinde ise sigortalı olan kişinin 12 aylık primine esas olarak kazançlarına göre hesaplanacak günlük ortalama brüt kazancının %60’ı kadar olacaktır. Bu şekilde hesaplanacak olan miktar, aylık asgari ücret brüt tutarının %150’sini de geçemeyecektir. Haftalık az çalışılan süreler içinse işçiye kısa çalışma ödeneği her ayın 5’inde olacak şekilde PTT Bank aracılığıyla ödenecektir.

Bu halde işçiye çalışmadığı süreye ait kısa ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmeyecek, sadece İŞKUR tarafından genel sağlık sigortası primleri ödenecektir. Kısa çalışma ödeneği üç ayı geçmemek şartıyla yapılan kısa çalışma süresi kadar olacaktır.

Eğer kısa çalışma ödeneği alan kişi işe girmişse, yaşlılık aylığı almaya başlamışsa, herhangi bir sebeple silah altına alınmışsa, herhangi bir kanun sebebiyle çalışma ödevi neticesinde işinden ayrılması veya işçinin geçici iş göremezlik konusu olan sağlık raporu başlamışsa raporunun başladığı tarihten itibaren kısa çalışma ödeneği kesilecektir. İşveren tarafından öngörülmüş olan tarihten önce kısa çalışma süresini sona ermişse kısa çalışma ödeneği kesilecektir. Kısa çalışma yapan işveren tarafından, işçinin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutularak istenildiği takdirde ibraz etmek zorunda kalacaktır.

Covid-19 (Koronavirüs) salgını uluslararası anlamda bir salgın hastalık olup zorlayıcı sebep kapsamında kısa çalışma uygulaması birçok işyerinde uygulanmaya başlatılmıştır. Koronavirüsten olumsuz etkilenen ve bu sebeple kısa çalışma talep eden işveren bununla ilgili olarak kısa çalışma talep formu, kanıtlarla beraber kısa çalışmanın uygulanacağı işçilerinin listesini bağlı bulunduğu İŞKUR biriminin e-posta adresine e-posta göndermek şeklinde kısa çalışmaya başvuru yapılabilecektir.

İşverence hatalı bilgi veya belge verilmesi suretiyle yapılmış olan fazla ödemeler yasal faiziyle beraber işverenden, eğer burada işçinin kusuru dolayısıyla kaynaklanan fazla ödemeler söz konusuysa yasal faiziyle birlikte işçiden tahsil edilecektir.